Σημειώσεις από την Επιστημονική Εκδήλωση ΔΟΕ για την Αξιολόγηση / Βέροια 28/1/2014

Σημειώσεις από την Επιστημονική Εκδήλωση ΔΟΕ / Βέροια 28/1/2014

 «Αξιολόγηση – Χειραγώγηση, η Στάση του Συνδικαλιστικού Κινήματος»

« Η Νομοθετική Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού και του Εκπαιδευτικού Έργου από τη σκοπιά των Εκπαιδευτικών, της Παιδαγωγικής και της Κριτικής θεώρησης»

 Χαράλαμπος Κωνσταντίνου, Καθηγητής Σχολικής Παιδαγωγικής και Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Η αξιολόγηση αποτελεί φυσική και κοινωνική αναγκαιότητα.

Δεν υπάρχει ουδέτερη αξιολόγηση, έχει πάντα πολιτική, ιδεολογική χροιά.

Θα πρέπει να είναι σαφής ο στόχος, για ποιο λόγο θα γίνει, τα μέσα και οι μέθοδοι, τα κριτήρια, ποιοι θα αξιολογούν …

Οι 5 παράμετροι της αξιολόγησης

·         Ο σκοπός, γιατί γίνεται

·         Αντικείμενο, τι θα αξιολογήσουμε

·         Φορέας

·         Με ποια κριτήρια

·         Με ποιες μεθόδους

Επίπεδα εκπαιδευτικού έργου

1.   Αποτελέσματα εκπαιδευτικού συστήματος

2.            >>          σχολικής μονάδας

3.             >>           στην τάξη

Παράγοντες Εκπαιδευτικού Συστήματος

1.   έμψυχοι συντελεστές (εκπαιδευτικοί, μαθητές κ.ά.)

2.   μη  >>      >>  (βιβλία, αναλυτικά προγράμματα, υποδομές κ.ά.)

Στόχος;;; πρέπει να είναι η βελτίωση και η προώθηση αλλαγών, η καλλιέργεια υπευθυνότητας, η βελτίωση επιδόσεων, η αξιοκρατική επιλογή στελεχών….

Αυτή η αξιολόγηση  σύμφωνα με ευρήματα από έρευνες προωθεί

·                     ·   τον ατομικισμό

·                     ·   την κατηγοριοποίηση σχολείων και  εκπαιδευτικών

·                     ·  τη μείωση της απόδοσης

·                     ·   δεν έχει γίνει καμία συνεννόηση με εκπαιδευτικούς

·                     ·  βασίζεται σε μη έγκυρα κριτήρια

·                     ·  επιβάρυνση εκπαιδευτικών

·                     ·  δημιουργεί σχέσεις εξάρτησης

·                     ·  περιορίζεται  στα άμεσα αποτελέσματα

·                     ·  παραγκωνίζονται  άλλοι  παράγοντες

·                     ·  θα αποτελέσει μέσο ελέγχου

·                     ·  επικρέμεται ο επιθεωρητισμός

·                     ·  θεωρείται μηχανισμός επιβολής της θέλησης του υπουργείου

·                     ·  καθώς και μηχανισμός ελέγχου

·                      

Οι εκπαιδευτικοί αντιδρούν όπως φαίνεται και μέσα από έρευνες για τους παρακάτω λόγους:

·    δε διασφαλίζεται η αξιοπιστία και η αντικειμενικότητα

·    αμφισβητείται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία των κριτηρίων και των μεθόδων

·   απουσία αξιολόγησης όλων των παραγόντων

·   έλλειψη κουλτούρας αξιολόγησης

·   ελλιπής ενημέρωση για επιστημονικά δεδομένα

·    άμεση εξάρτηση εκπαιδευτικών

·    έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου με την εκπαιδευτική κοινότητα

·      δυσπιστία εκπαιδευτικών για τις προθέσεις του υπουργείου

            

Οι εκπαιδευτικοί είναι υπέρ της αξιολόγησης, εφόσον συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις:

·διασφάλιση ενεργής συμμετοχής εκπαιδευτικών

·δείχνουν περισσότερη εμπιστοσύνη στο σχ. σύμβουλο

·προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι η βελτίωση του έργου μέσω ανατροφοδότησης, μέσω ατομικής και συλλογικής επιμόρφωσης

ΠΡΟΤΑΣΗ

1. Η αξιολόγηση πρέπει να είναι μια συλλογική, εσωτερική διαδικασία, είναι ένα σύνθετο φαινόμενο. θα πρέπει να στηρίζεται στην ανάληψη συλλογικής ευθύνης και απολογισμού. Μεθοδολογικά θα πρέπει να συνυπολογιστούν οι βασικοί συντελεστές της εκπαιδευτικής  πολιτικής….η οποία ασκείται από πολιτικούς που στην πλειονότητά τους δε γνωρίζουν επαρκώς την εκπαιδευτική πραγματικότητα και με τη στάση τους έχουν επιφέρει πλήγμα στην εκπαιδευτική κοινότητα.

2. Δε θα πρέπει να αποτελεί εργαλείο πειθαρχικού ελέγχου

3.Το σχολείο δεν είναι επιχείρηση, δεν υπάρχουν πολλά μετρήσιμα κριτήρια

4.Πρέπει να συνεπάγεται αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης της εκπαιδευτικής ηγεσίας με τους εκπαιδευτικούς

5.Αξιολόγηση-αυτοαξιολόγηση ως αυτοκριτική, δεδομένου ότι το έργο των εκπαιδευτικών είναι δύσκολο και απαιτητικό

6.Θα πρέπει να εντάσσεται στα πλαίσια των παιδαγωγικών αρχών . Να υπάρχει καθαρότητα στους στόχους και στις  προθέσεις. Η ηγεσία οφείλει να πείσει για τις προθέσεις της. Το έργο των εκπαιδευτικών, στα δεδομένα της νέας κοινωνίας, απαιτεί επιπλέον παιδαγωγικές και ανθρωπιστικές ευθύνες.

7. Ύπαρξη αξιολογητών με προσόντα

8. Αξιόπιστα κριτήρια

 «Η αξιολόγηση και ο ρόλος του εκπαιδευτικού»

Γρόλλιος Γιώργος, Καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Α.Π.θ.

Η αξιολόγηση ξεκίνησε τη δεκαετία του 80 στις αγγλοσαξονικές χώρες, στο πλαίσιο της ασκούμενης νεοφιλελεύθερης εκπαιδευτικής πολιτικής, κατασυκοφαντώντας το δημόσιο σχολείο και δίνοντας έμφαση στην επιχειρηματικότητα, μειώνοντας τα κονδύλια.

Αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης ήταν

·  στους εκπαιδευτικούς: χαμηλό ηθικό και  πρόωρη εγκατάλειψη του επαγγέλματος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, εργασιακή ανασφάλεια, απαίτηση για περισσότερα με λιγότερες απολαβές.

· στους μαθητές : μαγείρεμα εγγραφών στα σχολεία για καλύτερες επιδόσεις, εμπορευματικοποίηση, ρατσισμός, τυποποίηση παιδαγωγικών πρακτικών, στασιμότητα αποτελεσμάτων, μείωση της αποφοίτησης σε 4/5 από 3/5 που ήταν, αύξηση της σχολικής διαρροής σε περισσότερο από 50%.

· Τα αποτελέσματα ήταν καταστρεπτικά για τη Δημόσια εκπαίδευση.

Το σκηνικό στην Ελλάδα είναι γνωστό : δραματικές περικοπές στην Εκπαίδευση, μηδενικοί διορισμοί, κατάργηση μετεκπαίδευσης , ελαχιστοποίηση πειραματικών σχολείων, ενοχοποίηση και εξαθλίωση εκπαιδευτικών, εξαθλίωση μαθητών κ.α.

το Υπουργείο προωθεί την αξιολόγηση με δύο τρόπους

1.   Με συκοφάντηση και ενοχοποίηση εκπαιδευτικών

2. Με το συστηματικό λόγο επιστημονικών ομάδων, σύνδεση με μισθολογική, βαθμολογική εξέλιξη, κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικών, σύνδεση επίδοσης μαθητών με αξιολόγηση εκπαιδευτικών.

Παραγκωνίζονται, ταυτόχρονα,  άλλοι παράγοντες της εκπαιδευτικής διαδικασίας (κοινωνικοοικονομικοί, συναισθηματικοί). Δε λαμβάνεται υπόψη ότι η εκπαίδευση είναι μια ζωντανή, ποιοτική διαδικασία. Παραθεωρούνται διαφορετικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις.

Η επιχειρούμενη αξιολόγηση είναι ιεραρχικά δομημένη, από πάνω προς τα κάτω. Ο αξιολογητής θα έχει ελάχιστο χρόνο να αξιολογήσει τους εκπαιδευτικούς. Θα είναι περίπου σα να μπορείς να εκτιμήσεις ένα κινηματογραφικό έργο παρακολουθώντας μόνο 1 λεπτό από αυτό.  Είναι επίσης μηχανιστική και περιπτωσιολογική.

Πού αποσκοπεί;

Α. Διαμόρφωση κουλτούρας υποταγής και καλλιέργεια φόβου στους εκπαιδευτικούς. Ένας ανελεύθερος δάσκαλος θα διαπαιδαγωγήσει ψυχικά ανάπηρους ανθρώπους.(Γληνός)

Β. Η ανεμπόδιστη εφαρμογή πολιτικών διάλυσης του Δημόσιου Σχολείου  και επιχειρηματικοποίησης της εκπ/σης

ΟΧΙ στη συγκεκριμένη αξιολόγηση. Δεν ισχύει σε κανένα κράτος.(ποσοστώσεις/ πειθαρχικά). Να μη γίνει ο εκπαιδευτικός το εξιλαστήριο θύμα.

Δεν ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα από την πειραματική εφαρμογή του προγράμματος αυτοαξιολόγησης(θετικοί οι δείκτες παιδαγωγικοί, αρνητικοί όσοι είχαν σχέση με οικονομική κατάσταση σχολείου, κατάρτιση-επιμόρφωση, χώροι, εξοπλισμός)

ΝΑΙ σε μια αξιολόγηση-αποτίμηση ανατροφοδοτική, μέσα από συλλογικό απολογισμό του έργου που συντελείται στο σχολείο, όπου θα αναδεικνύονται  οι αδυναμίες , οι δυνατότητες και οι ελλείψεις.

ΝΑΙ σε μια αξιολόγηση με αρχές που:

·         Αντιμετωπίζει  τον εκπ/κό ως διανοούμενο όχι υποταγμένο

·         Θεωρεί τη μόρφωση των παιδιών ως δικαίωμα

·         Προωθεί την επιστημονική κατανόηση αντί του παπαγαλισμού

·         Προωθεί τη δημοκρατική συνεργασία

Ποια θα πρέπει να είναι η στάση του εκπαιδευτικού;

Στάση εκπαιδευτικού

· Η μόρφωση αποτελεί επιστημονικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Θεωρείται κοινωνικό δικαίωμα που θέτει ως προτεραιότητα την γνωστική, ηθική, κοινωνική, συναισθηματική ανάπτυξη του μαθητή αντίθετα με την προοπτική ανάπτυξης δεξιοτήτων.

· Σημαντική θεωρείται η αυτομόρφωσή του είτε ατομικά είτε συλλογικά. Θα πρέπει να ερευνά εναλλακτικές διδακτικές μεθόδους, να αποκτά νέες επιστημονικές γνώσεις, να μπορεί να αποκωδικοποιεί την ασκούμενη πολιτική, να στέκεται κριτικά απέναντι στην υπάρχουσα κατάσταση και να κατανοεί τα τεκταινόμενα . Να αγωνίζεται για τη δημοκρατία στο σχολείο.  Να υπερασπίζεται το δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης και ταυτόχρονα αγωνίζεται για τα εργασιακά του δικαιώματα.

Σημειώσεις    Β. Μαλέα       

Ελ. Θεοδοσίου